Yeni bir çalışma, atmosferdeki ozonun gezegenin güç bütçesine, yani Dünya’nın sıcaklıklarını etkileyecek şekilde alınan güneş ışığının yaydığı ısı stabilitesine ne kadar katkıda bulunduğunu ölçtü. Bu dengeyi etkileyen birçok farklı şey var ve Görünüşe göre ozonu kaldırırsanız, gezegen muhtemelen daha da soğuyacak.
Çalışma, güç bütçesinin çeşitli atmosfer bileşimlerinden nasıl etkilendiğini açıklamak için bir Dünya iklim modeli kullanıyor ve ozon ölçüsü düştüğünde gezegenin ortalama sıcaklığının da düştüğünü söylüyor. Neredeyse sıfır ozonda, gezegen bugün olduğundan 3,5°C daha soğuk olacak ve sıcaklık son buzul çağında görülenlere yaklaşıyor gibi görünüyor. Ancak bu model, mevcut karbondioksit ölçümünün aynı kalmasını gerektirir.
Enerji bütçesi, çok temel bir düzeyde şu şekilde açıklanabilir: Güneş Dünya’yı ısıtır ve gezegenimiz bu ısıyı uzaya geri yayar. Ancak, enerjinin tamamı geri yansıtılmaz. Okyanus, yer ve atmosfer bu ısının bir kısmını emer, hapseder ve geri kalanını uzaya yayar. Atmosferin bileşimi, yüzeyden yayılan ısının ne kadarının uzaya kaçacağını etkiler. Örneğin, özellikle sera gazları, ısıyı hapsetmede son derece etkili oldukları için büyüyen iklim krizine yol açmıştır.“
Ozon aynı zamanda teknik olarak bir sera gazıdır, ancak enerji bütçesi üzerindeki olumlu ya da olumsuz etkisi büyük ölçüde nerede bulunduğuna bağlıdır. Olabileceği en iyi konum atmosferdeki ozon tabakası denilen bölgedir. Stratosferde yaklaşık 50 kilometre uzaklıkta bulunan bu bölge, Dünya’daki yaşamı Güneş’ten gelen tehlikeli ultraviyole ışıktan korur. Ancak ozonun 20 kilometre içinde olması, ısıyı emdiği ve tamamen bir sera gazı gibi davrandığı için korkunç. Alçak irtifalarda, kirleticileri tekrar ortadan kaldırarak gezegenimize yardımcı olur ve yer seviyesinde, sis oluşumunda rol oynadığı için yine korkunçtur.
Bazen kahraman, bazen “kötü adam”
Ozon, gerçekte nerede olduğuna bağlı olarak bizim için bir kahraman veya kötü bir adam rolünü oynayabilir. Geçen yüzyılda ozon tabakasının büyük bir kısmını yok ettiğimiz gerçeği göz önüne alındığında, ozon tabakasının incelmesinin gezegenimizi soğutacağı bilgisinin bir şekilde iklim krizi için iyi bir haber olduğunu düşünebilirsiniz. Elbette ozon azaldıkça cilt kanseri oranı artsa da iklim krizinin daha kötüye gitmesini engellediğimiz düşünülebilir. Ne yazık ki, bu fikir mutlaka hatasız değildir.
Kloroflorokarbonlar gibi ozon tabakasını tahrip eden kimyasallar, ısıyı tutmada karbondioksitten on binlerce kat daha güçlüdür. 1987’de Montreal Protokolü ile yasaklanmaları ve bu tehlikenin dünyadaki her ülke tarafından ciddiye alınması Arktik buzunun erimesinde önemli gecikmeler sağladı. Bu nedenle, dünyanın ozon tabakasını koruma çabaları olmasaydı, iklim krizi çok daha kötü bir noktaya taşınabilirdi. Ayrıca bu önlemler sayesinde ozon tabakası güzelleşmeye başladı.
Ozonsuz bir gezegeni tanımlayan makale, Geçmiş İklim’de yayınlanmak üzere kabul edildi ve şu anda ön baskı sunucusu arXiv’de.
