LEFKOŞA – Avrupa ile Türkiye’nin iki Avrupa Birliği (AB) üyesi komşusunda Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleri heyecanı yaşanıyor. Bugün Hollanda ile başlayan ve Avrupa genelinde 9 Haziran’da sona erecek seçimlerle ilgili gelişmeleri yakından takip eden uzmanlar, bir yandan Yunanistan ve Kıbrıs’ta yükselişe geçen yeni aşırı sağ-popülist dalganın temsilcilerini de izliyor.
Sandıkların pazar günü açılacağı Yunanistan’da, üç aşırı sağcı-popülist partinin seçimlerde toplamda yüzde 10’un üzerinde oy alacağı öngörüsü hakim. Kıbrıs Cumhuriyeti’nde ise, Yunanistan’da geçtiğimiz yıllarda dağıtılan ve üyeleri cezaevine gönderilen faşist Altın Şafak’ın devamı niteliğindeki ELAM ilk kez AP’ye vekil göndermeye yakın.
HELEN ÇÖZÜMÜ YÜZDE 10 BANDINDA
Geçtiğimiz yıllarda çıktığı televizyon programlarında ‘Covid kremi’ de dahil olmak üzere birçok ürün satmaya çalışan eski gazeteci Kiriakos Velopoulos’un liderliğindeki Helen Çözümü, pazar günkü seçimlerde AP’ye iki vekil gönderebilir. Son anketlerde söz konusu aşırı sağcı-popülist partinin oy oranı yüzde 7-11 bandında dalgalı bir seyir izliyor. Velopoulos, 2019’dan beri iktidarda bulunan muhafazakar Yeni Demokrasi Partisi’nden (YD) kopan seçmenler için alternatif bir adres oluşturmuş durumda.
Dış politikada Rusya yanlısı açıklamalar yapan Helen Çözümü, iç meselelerde muhafazakar ve milliyetçi bir dille geleneksel olarak sağa destek veren seçmenlere ‘sıcak’ mesajlar gönderiyor.
SPARTALILAR DAĞILMA NOKTASINDA
Yunanistan’da geçen yıl düzenlenen parlamento seçimlerinde meclise vekil gönderen aşırı muhafazakar Niki’nin pazar günkü performansı merakla bekleniyor. Son kamuoyu araştırmalarının sonuçlarına göre, partinin oy oranı yüzde 2,5-4 bandında yerleşmiş durumda. Partinin yüzde üçlük barajı aşması durumunda AP’ye vekil göndermesi bekleniyor. Kilise çevrelerinin desteğine sahip olan Niki, iç sosyal meselelerdeki katı muhafazakar çizgisi ile öne çıkan bir parti.
2023 seçimlerinde meclise giren, faşist Altın Şafak çevrelerinin desteğine sahip olan Spartalılar isimli aşırı sağcı parti ise AP seçimlerine katılamıyor. Yunanistan yargısı tarafından Altın Şafak ile olan bağları nedeniyle seçim dışında bırakılan partinin üyelerinin, diğer popülist oluşumları desteklemesi ya da sandığa gitmemesi bekleniyor.
TENİSÇİ GENÇ LİDERİN PARTİSİ AP’YE GİRECEK Mİ?
Yunanistanlı uzmanlar, bir diğer yeni aşırı sağcı oluşumun performansını da merakla bekliyor. Hukukçu Afroditi Latinopoulou’nun partisi Mantığın Sesi, AP’ye vekil göndermek için büyük çaba sarf ediyor. Tenise olan aşkı ve televizyonlardaki sosyal içerikli öğle kuşağı programlarındaki performansı ile tanınan genç politikacının partisine destek, son anketlerde 1,5-3 bandına seyrediyor.
Geçmiş dönemde ‘epilasyon’ ve obezite ilgili görüşleri nedeniyle feministlerin ve insan hakları savunucuların tepkisini çeken Latinopoulou, özellikle memleketi Selanik’te fanatik destekçilere sahip. Mantığın Sesi, Helen Çözümü örneğinde olduğu üzere popülist söylemiyle YD’den kopan seçmenlere hitap etmek için büyük çaba sarf ediyor.
KIBRIS’TA BİR AŞIRI SAĞCI VEKİL KESİN
2010’lu yıllarda Altın Şafak’ın Kıbrıs ayağı olarak kurulan ELAM, pazar günkü seçimlerde AP’ye ilk vekilini göndermeye hazırlanıyor. Son kamuoyu araştırmalarında ELAM’ın oy oranının ciddi şekilde arttığı gözlemleniyor. Yüzde 15 bandına yerleşen parti, büyük bir sürpriz yaşanmaması durumunda AP’ye ağır toplarından olan Geadis Geadi’si göndermeyi planlıyor. Nikos Anastasiadis’in cumhurbaşkanlığı döneminde Hükümet Sözcüsü görevini yürüten Marios Pelekanos da, sürpriz bir kararla pazar günkü seçimlerde ELAM listelerinden şansını deniyor.
Altın Şafak’ın şiddet yanlısı çizgisinden farklı bir strateji izleyen ELAM, popülist, Türkiye ve İslam karşıtı söylemlerle Kıbrıs Rum sağının geniş kesimlerine hitap ediyor. Partinin yükselişinde mülteci/göçmen karşıtı söylem de büyük rol oynuyor.
YENİ AŞIRI SAĞ DALGA
Yunanistan ve Kıbrıs’ta uzmanlar, geçen seneki seçim süreçleri ile beraber AP seçimlerinde yaşanan gelişmeleri bir arada değerlendirerek her iki ülkenin de yeni bir aşırı sağ-popülist dalga ile karşı karşıya olduğu uyarısında bulunuyorlar. Geçmişin hatalarından ders çıkaran yeni nesil popülist siyasetçiler, milliyetçiliği popülizm ile harmanlayıp kayda değer bir oy oranı ile yerel ve Avrupa siyaset sahnelerinde boy gösteriyor. Son anketlerdeki sonuçları göz önünde bulunduran uzmanlar, yeni popülist dalganın kalıcı olma emareleri sergilediği görüşünde birleşiyor.
