Romanya’nın Transilvanya bölgesinde 1713’te bulunan bir altın sikke, tarihe kurgusal bir karakter olarak geçtiği sanılan 3. yüzyıl Roma imparatoru Sponsian’ın gerçekte var olduğunu kanıtladı.
BBC’de yer alan habere nazaran, Sponsian’ın adını ve portresini taşıyan madeni para, 300 yıldan uzun süre önce Roma İmparatorluğu’nun ileri karakolu olan Transilvanya’da 1713’te bulundu.
Sikke, bulunmasının akabinde “sahte” olarak sınıflandırıldı ve bir müzenin dolabına kaldırıldı.
Bilim insanları, mikroskop altında görülebilen çizik izlerinin, madeni paranın 2000 yıl evvel sirkülasyonda olduğunu kanıtladığını söylüyor.
İmparatorun gerçek olduğunu ortaya çıkaran takımda yer alan Prof. Dr. Paul Pearson, “Bulduğumuz şey bir imparator. O, sahte olduğu düşünülen ve uzmanlar tarafından yok sayılan biriydi ama biz onun gerçek olduğunu ve tarihte rol oynadığını düşünüyoruz.” diye konuştu.
Pearson, Roma İmparatorluğu tarihi hakkında bir kitap için araştırma yaparken sikkenin fotoğraflarını gördüğünde, madeni paranın yüzeyinde dolanımda olmasından kaynaklandığına inandığı çizikler gördü.
Bunun üzerine Pearson, Glasgow Üniversitesindeki Hunterian Müzesi’nde sahte olduğuna inanıldığı için kilit altında tutulan madeni parayla ilgili araştırma yapmak için müze yönetimiyle iletişim kurdu.
Müzenin madeni para küratörü olan ve projede Pearson ile çalışan Jesper Ericsson’a nazaran, kimyasal tahlil de madeni paranın yüzlerce yıldır toprağa gömülü olduğunu gösterdi.
Mikroskop altında incelenen çizik izleri, sikkenin 2000 yıl evvel dolanımda olduğunu kanıtladı.
Söz konusu madeni paranın 19. yüzyılın ortalarına kadar gerçek bir Roma sikkesi olduğu düşünülürken uzmanlar daha sonra kaba tasarımı nedeniyle devrin kalpazanları tarafından üretilmiş olabileceğinden şüphelenmişti.
Fransa Ulusal Kütüphanesi’nde dönemin önde gelen madeni para uzmanı Henry Cohen, 1863’te kelam konusu madeni parayı hem “modern sahte” hem de “başarısız bir yapım ve komik bir tasarım” olarak nitelendirmiş; Cohen’in görüşü, diğer uzmanlar tarafından da kabul edilmiş ve Sponsian, bugüne kadar bilimsel kataloglardan çıkartılmıştı.
Sponsian’ın ismini ve portresini taşıyanın yanı sıra 3 sikkeyi daha güçlü bir mikroskop altında inceleyen bilim insanları, üzerlerinde hakikaten çiziklerin var olduğunu ve bu çiziklerin meydana getirdiği desenlerin, keselerde taşınma sonucu oluştuğunu doğruladı.
Araştırmanın detayları PLOS 1 mecmuasında yayımlandı.
Sponsian kimdi?
Araştırmacılar, Sponsian’ın, Roma İmparatorluğunun en uzak ve savunması zor eyaleti Dacia’nın imparatoru olarak taç giydirilen bir askeri kumandan olduğunu kıymetlendiriyor.
Jesper Ericsson’a göre, düşmanlarla çevrili ve Roma’dan kopuk olan Sponsian, muhtemelen bir kaos ve iç savaş periyodunda, sistem yine sağlanana ve eyalet MS 271-275 yıllarında boşaltılana kadar Dacia’nın askeri ve sivil nüfusunu koruyarak en üst komuta misyonunu üstlendi.
Ericsson, “Bizim yorumumuz, ordunun ve sivil nüfusun kontrolünü sağlamaktan sorumlu olduğu yönündeydi, çünkü kuşatıldılar ve tamamen kopmuşlardı. Bölgede işleyen bir ekonomi yaratmak için kendi madeni paralarını basmaya karar verdiler.” değerlendirmesini yaptı.
Pearson ise “İç savaş olduğundan belki de gerçek imparatorun kim olduğunu bilmiyorlardı ama Roma’dan gerçek bir gücün yoksunluğunda ihtiyaçları olan şey, en yüksek askeri komutandı. (Sponsian) Komutanın gerekli olduğu bir dönemde komutayı aldı.” dedi.
Sikkeler, İskoçya’nın Glasgow şehrindeki Hunterian Müzesi’nde sergileniyor.
